‘Een operatorso van Beethoven van voor Fidelio op tekst van de librettist van Die Zauberflöte…. Ik kon mijn ogen niet geloven.’

René Seghers (401NederlandseOperas), na zijn ontdekking van het oorspronkelijke tekstboek.

In de bijzondere ambiance van de Buitensociëteit van de Hanzehof presenteert 401NederlandseOperas de wereldpremière van Beethovens eerste maar onbekende opera-torso Vestas Feuer.  Vestas Feuer – de eerste opera van Beethoven – is gecomponeerd op tekst van Emanuel Schikaneder, de librettist van Die Zauberflöte. Beethoven specialist Cees Nieuwenhuizen reconstrueerde een actuele 401NederlandseOperas uitvoeringseditie van Vestas Feuer. Tijdens het Beethoven Festival wordt de opera voor het eerst vertolkt: Solisten zijn: Barbara Schilstra (Volivia), Renate Arends (Sericia), Marcel Reijans (Sartagones), Timothy Veryser (Malo) en Nanco de Vries (Porus). De musici van Het Apollo Ensemble zorgen voor de instrumentale invulling.

Brug tussen Fidelio en die Zauberflöte

Emanuel Schikaneder, librettist, was de opdrachtgever van Beethovens eerste opera, Vestas Feuer. Het Vestas Feuer tekstboek volgt een Romeinse-oriëntaals intrigeverhaal vol spannende plotwendingen rondom een wrede keizer, gedwongen huwelijken, eerwraak, Vestaalse maagden, vuurspuwende tempelbeelden, ontsnappingen via de Tiber, enzovoorts. Eind 1803 had Beethoven de eerste scène in klad gecomponeerd en stonden er meer dan 80 schetsen voor het vervolg op papier. Daarna kwam Fidelio op Beethovens pad en verdween Vestas Feuer in zijn beroemde schetsboeken.

Nieuwe aria’s

De reconstructie van de prachtige, dramatische eerste scene vormde geen probleem omdat Beethoven die vrij compleet noteerde. De schetsen konden pas worden geïnterpreteerd nadat artistiek leider van het 401NederlandseOperas gezelschap René Seghers het oorspronkelijke tekstboek in Wenen opspoorde. Seghers: ‘ineens vielen die schetsen naadloos op twee volkomen onbekende nieuwe Beethoven opera-aria’s uit het vervolg van Vestas Feuer. Beethoven specialist Cees Nieuwenhuizen heeft deze aria’s volgens Beethovens aanwijzingen geïnstrumenteerd. Met voorstudies voor het duet Leonore-Florestan en een opening die op Die Walküre vooruitloopt is het Vestas Feuer-torso een verrassend werk. Beethovens muziek verschafte Schikaneders tekst een extra dimensie en slaat een brug tussen Die Zauberflöte en Fidelio.

Bijzondere ontdekking

Hoewel Vestas Feuer als titel in selecte musicologische kring bekend is heeft vrijwel niemand daarbuiten er ooit van gehoord. Seghers: ‘Een operatorso van Beethoven van voor Fidelio op tekst van de librettist van Die Zauberflöte…. Ik kon mijn ogen niet geloven. Toen ik de muziek hoorde was ik verrast. De tekst inspireerde hem tot opmerkelijke melodieën, zoals het trio ‘Nie war ich so froh wie Heute’ dat in hij in Fidelio hergebruikt met een slechts licht gewijzigde tekst: ‘Nie ward es so hoch besungen’, een van zijn beroemdste melodieën! Van Vestaalse maagd naar ‘Retterin des Gatten sein’ blijkt muzikaal maar een kleine sprong. De nagelaten schetsen voor Sericia’s grote aria ‘Ich flieh zum heil’gen Hain’ (sopraan) en Malo’s wraakaria ‘Hört Rache-Götter mir!’ (tenor) zijn nooit eerder onderzocht.

In de voetsporen van Beethoven

Dit zijn de laatste opera wereldpremières die er van Beethoven mogelijk zijn, want meer onbekende schetsen zijn er niet. Het solistenteam met Barbara Schilstra (Volivia), Renate Arends (Sericia), Marcel Reijans (Sartagones), Timothy Veryser (Malo) en Nanco de Vries (Porus) in samenwerking met het Apollo Ensemble treedt daarmee in de voetsporen van oorspronkelijke van Beethoven vertolkers van het eerste uur als Anna Milder en Friedrich Demmer, de eerste Leonore en Florestan. dit, mengen met dat?’ Hij het zich voor, daarna hoort en hij ziet het, en weet hij hoé het te realiseren.

Koop alvast kaarten

Vestas Feuer – het verhaal scene 1 en 2

Ludwig van Beethoven – Emanuel Schikaneder, 1803

Karakters: Volivia, later de Vestaalse maagd (sopraan), Sartagones haar geliefde (tenor), Porus, haar vader (bas), Malo de slaaf van Porus (tenor) en Sericia de verloofde van de Keizer (sopraan).

Scene 1

Porus slaaf Malo is heimelijk verliefd op Volivia, de dochter van zijn meester. Als hij haar ‘s nachts in de tuin betrapt in gezelschap van de Romeinse edelman Sartagones, haast hij zich om zijn waarnemingen met zijn meester te delen. Porus ontsteekt in woede. Vanwege een slepende familievete haat hij Sartagones. Hij besluit zijn dochter te verstoten. Als de geliefden aan komen wandelen verstoppen Porus en Malo zich. Zo horen ze Sartagones in het duet ‘Liebe Freundin, lebe wohl’ zijn liefde aan Volivia verklaren. Deze bezweert haar geliefde echter toestemming aan haar vader te vragen, die volgens het meisje een goede inborst heeft. Dan stapt Porus uit zijn schuilplaats naar voren en confronteert Sartagones.

Smeekbedes

Volivia smeekbedes zijn vergeefs. Als Sartagones vervolgens dreigt zichzelf van het leven te beroven als Volivia niet de zijn wordt, slaat Porus hem het zwaard uit de hand. De onbaatzuchtige reactie van de nobele Sartagones heeft de woede in zijn hart beteugeld. In ‘Halt ein’ geeft hij zijn zegen aan het huwelijk en verklaart dat hij voortaan Sartagones vriend zal zijn. Dit tot groot ongenoegen van Malo. Deze wil Volivia voor zichzelf en verlaat gefrustreerd het toneel terwijl Volivia, Porus en Sartagones een vreugdetrio zingen, ‘Nie war ich so froh wie Heute’.

Scène 2

Brengt Malo’s wraakaria, ‘Hört, rache-Götter mir!’ Scène 8 brengt Sericia’s aria ‘Ich flieh zum heil’gen Hain’, waarin ze haar precaire situatie overpeinst. In het vervolg dat Beethoven niet componeerde wordt Volivia na veel intriges feestelijk herenigd met haar geliefde en haar vader.

Vestas Feuer – Egmont – 401NederlandseOperas, Apollo Ensemble
Vrijdag 10 juni
20.45 uur
Buitensociëteit theater de Hanzehof

Koop kaarten